Evcazım evcazım, sen bilirsin halcazım..

Anne ve babası Balkanlar’dan gelme eşimin anneannesinin söylediği bir tekerleme şeklindeki cümle çok hoşuma gider.
Bu cümleyi, matbaalarda eskiden çok kullanılmış olan, şimdilerde de levhalarda, tabelalarda, panolarda zaman zaman gördüğümüz bir yazı karakteri ile, renkli renkli işleme iplikleriyle etamine işleyeyim ve evimin girişine, kır tarzını andıran bir çerçeveye yerleştirerek asayım çok istedim.
Henüz yapamadım, etamin almaya vaktim olmadı. Ama bir gün o cümleyi işleyip asmayı çok istiyorum girişteki duvara.
Evime girince bizi karşılayacak olan, her bir harfi , cıvıltı, neşe, yaşamın tonlarını gösteren renklerle işlenmiş olacak o sıcacık sözler; kendi evini Balkanlar’da bırakıp burada ev edinmiş bir yüreğin içten, gönülden duyumsamasının bugün duvarlarda yerini almış hali olacak.
“Evcazım evcazım, sen bilirsin halcazım” .
Nereye gidersek gidelim, oranın evimizin yerini tutmadığını söyleriz hep. Hep yastığımızı, yatağımızı özleriz. Mutfağımızda kendi tuz kavanozumuzdan tuzluklara tuz eklemeyi, kendi tencere tavamızda, kendi ellerimizle kendi yemeklerimizi yapmayı özleriz.
Evim gibisi yok deriz.
Evdeki rahatı en konforlu yerlerde, otellerde bile özleriz.
Evde ayaklarımızı uzatarak yaptığımız bir keyif, keyiflerin hasıdır.
Emekliler için her gün olabilecekken çalışanlar için belki sadece hafta sonları, pencere kenarındaki bir berjere ya da rahat bir koltuğa gömülüp sabah çayını yudumlayarak gazete okumanın ayrıcalığı, herkesin yaşabildiği bir an değildir.
Hele de mevsimlerden kışsa, pencereniz karşı kaldırımdaki durakta soğukta otobüs, dolmuş bekleyenleri görüyorsa, onların nasıl üşüdüğünün an be an farkındaysanız, onlar da dışarıda soğuktan üşüyen ellerini, paltolarının uzun kollarının içine çekerek korumaya çalışırken size gıpta ile bakıyorsa yudumlanan çayın lezzeti çok özeldir.O özellik dışarıda değil halcağızımızı bilen evimizde tadılabilir.
Soğuk kış günlerinde ya da bunaltıcı yaz günlerinde, manzarası ile uyanışı ya da bir süreliğine yokluğu anlatan bahar günlerinde, dışarıdaki telaşı, içeriden ev keyfi katılmış halde izlemek, kıymeti iyi bilinir bir keyiftir hani. Ev keyfinin, en keyifli keyiflerindendir.
Ev aramaya çıkıp da ev almaktan vazgeçeni çok görmüşüzdür. Benim evimden daha iyisi yok diyerek onca gezmenin , ev bakmanın ardında..
Bizde nadiren olsa da batı kültüründe sıkça olan asırlardır , kuşaklardır aynı aileye ait olan evler, çok ilgimi çeker.
Aynı ailenin her bireyinin doğduğu, büyüdüğü, o evin geniş tarlalarında, bağlarında, çalışanlarla birlikte sürdürülen ayniliğin her kuşakta yaşandığı ve bir önceki kuşaktan bir sonraki kuşağa bırakıldığı, artık adı filancagillerin evi, bağı, çiftliği, konağı olarak anılan evlere çok saygı duyarım.
Kök duygusunu, nereden gelmişlik bilincini, aidiyet duygusunu o kadar güzel anlatırlar ki.
Bir de hele o evlerin içinde asırlardır bulunan mobilyasından, tabak çanağından, fincanından, aynasından, sandığından, hamur sinisine, tahtasına kadar saklanmışsa.
Eski şömineler vardır böyle evlerde. Taşından, üzerindeki bezemelerin yontusundan o evin sahiplerinin kaç kuşaktır oturduğunu anlatacak kadar eski olan. Yenilenmemesi bir tarzdır o eskiliğin. Bakılır, gözetilir ve eski hali korunur.Bu eskilik orada olmuşluğa, yaşamışlığa ait bir suskun imzadır.
Duvarlardaki, pencere kenarlarındaki eski taş oymaları, eski iç içe geçen yuvarlak demirlerin kare ya da dikdörtgenler oluşturduğu pencere demirleri, eski tahtadan kirişler muhafaza edilir. Kaç kuşak önceki ebeler, dedeler, nineler, anneler hangi ocakta, şöminede ateş yakmışsa en son kuşak da aynı ocakta ateş yakarak o evin bacasını tüttürür.
Bacası tüten ev, mutlu evdir, hayatın sürdüğü, tenceresinde aş kaynayan, akşam yemeklerinde koca bir ailenin buluştuğu, üşüyerek, acıkarak eve doluşanların ısındığı ve doyduğu yerdir. Eskiden karınlar doyunca yapılan sohbetlerin, şen kahkahaların yerinde şimdi televizyon dizilerinin müzikleri duyulmaktadır.
Evliliklerin, doğumların, düğünlerin olduğu, nice zamandır akrabaların sizi bulduğu tek yerdir o evler, o kaç kuşağın yuvası bildiği evler. Eskiden de orada bulunurdu şimdi de orada bulunur olunan korunak, yuva, sığınak, keyif sürülen mekandır orası.
Böyle bir küçük çiftliği Hollanda’da görmüştüm.
Bir peynir çiftliğiydi.
Küçücük bir yer ama sahipleri tarafından öylesine benimsenilmiş, sahiplenilmiş, özdeşleşilmiş bir yerdeki çiftlikten çok, bu kabulleniş, çiftlik ile bütünleşme, çiftliğe ve oradaki çiftlik evine bağlılık beni çok etkilemişti. Doğan her fert kendisini oranın bir parçası olarak görüyor ve orada yaşamak ve orayı yaşatmak, yaşamının ilk ilkesi olmuş gözüküyordu onlara. Çok takdir etmiştim.
Bizdeki eski taş yapıların, artık yerine koyulması, benzerinin dahi yapılmasının neredeyse hayal olduğu en taş ve ahşap işçiliğinin güzel örnekleri ile süslenmiş eski konakların birer birer yok oluşunu, elbette zamanın koşulları gereği bakımlarının da zorlaşmasıyla benimsenilmek bir yana eskiliklerinin öne çıkarılarak sit olmaktan, tarihi eser olmaktan bir an önce çıkarılarak yıkılıp yerine çok katlı blokların, apartmanların dikilmesi için nasıl can atıldığını anımsayıp utanmıştım. Onlarla birlikte kocaman bahçelerindeki ceviz, dut, hünnap, hanımgöbeği kayısı, zerdali, iğde, elma ağaçlarının da onca yıllık ömürlerine birkaç dakikalık gürültüyle son verilişini hatırladıkça Hollanda’daki o küçük çiftliğin sahibi çiftçiyi daha çok takdir eder oldum.
Benimseme duygusunun gelişmiş olmasının bir yetenek olduğunu kavratmıştı bana bu örnek.
Umarım, içinde kuşakların ayak seslerini taşıyacak, bahçesindeki ulu ağaçlara her zaman tırmanacak afacan yeni neslin sahip çıkacağı nice asırlara yaşı gidecek evlerimiz olur birgün.
Halcağızımızı bilen, dört duvarı arasında bizi koruyan, saklayan, sırdaş olan, çatısıyla barındıram.
ACEMIDEMIRCI